Zijn er overeenkomsten tussen een sigaret en een mobiele telefoon? Het lijkt misschien vergezocht, maar als ik de vele posters met onderaan in grote letters “Koninklijk besluit 4.10.1994” zie, bedenk ik mij dat ze er wel degelijk zijn.
Kreeg zoonlief vroeger op zijn verjaardag van zijn vader een doosje met zijn allereerste sigaretten en wat lucifers erbij uitgereikt, zo krijgt zoon of dochter tegenwoordig zijn of haar eerste prepaid box. Want ook jongelui moeten tegenwoordig bereikbaar zijn. Zeker op momenten dat ze in de schoolbanken zitten, terwijl ik zou verwachten dat vrienden en vriendinnen op datzelfde tijdstip ergens in soortgelijke klaslokalen zouden zitten.
Dat roken schadelijk voor de gezondheid was, is jarenlang ontkend, genegeerd, en/of verzwegen. Op een bepaalde leeftijd ging je gewoonweg roken, dat was traditie, in ieder geval als je van het mannelijke geslacht was. Pas dan hoorde je erbij, pas dan was je een vent. Toen eenmaal bekend werd dat roken toch niet zo bevorderlijk is voor een lang en gezond leven, reageerde men zoals in het algemeen op ongewenste berichten wordt gereageerd. Hetzelfde zie ik nu gebeuren met alles dat met de mobiele telefoon te maken heeft.
De belangen – die trouwens bij elk product spelen waar veel geld mee wordt verdiend – zijn en waren nogal groot. Zeker in de begintijd van mobiele telefonie voor ‘de gewone man’ was dat het geval. Wie zou niet de complete bevolking van Nederland van een duur speeltje willen voorzien?
We hebben het over miljoenen en miljoenen exemplaren, terwijl naarmate de techniek vordert een deel daarvan vroegtijdig in vuilnisbak, kast, of naar de kinderkamer verdwijnt om plaats te maken voor een nog mooier, kleiner en geavanceerder exemplaar.
En net op het moment dat de marketingmachine lekker loopt en mobiele telefoons in groten getale over de toonbank gaan, beginnen hier en daar wat mensen te zeuren over gezondheidsrisico’s.
Zijn ze bang voor de verslavende effecten van het mobiele speeltje? Nee. Het gaat niet over het risico dat gebruikers zich misschien verplicht gaan voelen om altijd en overal iedereen te woord te moeten staan. Ook niet over het risico dat de omgeving het raar zal gaan vinden als iemand alleen maar ‘s avonds thuis bereikbaar wil zijn.
Nee, het gevaar is iets heel onwezenlijks, iets onzichtbaars. Het speeltje straalt namelijk meer uit dan alleen maar aantrekkingskracht. Het gevaar is net zo ontastbaar als de giftige bestanddelen in de rook van een sigaret.
Dat er gevaar dreigt wordt door vrijwel iedereen ontkend. Er zijn immers geen bewijzen voor. Dat staat zelfs nadrukkelijk in de handleiding van de telefoon, die natuurlijk niemand leest. Alhoewel? Wie het bewuste hoofdstukje in de handleiding opzoekt en zorgvuldig leest, kan het vermoeden krijgen dat de fabrikanten zich voor de zekerheid alvast hebben ingedekt. Meestal staat er een alinea tekst waarin min of meer gezegd wordt dat er geen bewijzen zijn dat het gebruik van deze mobiele telefoon schadelijk is voor de gezondheid. Als je het vlug en niet al te zorgvuldig leest ben je meteen gerustgesteld. Ik las het net iets té zorgvuldig.
Daardoor haal ik wat extra informatie uit de summiere tekst. Allereerst zijn er volgens de tekst in de handleiding op dit moment geen bewijzen dat het apparaat schade toebrengt. Kortom, vanmiddag of morgen of volgend jaar kunnen die bewijzen er misschien ineens wel zijn?
Ten tweede kunnen we de redenering ook omdraaien: er zijn op dit moment dus ook geen bewijzen dat het apparaat geen schade toebrengt.
Ik denk dat we hetzelfde stukje tekst over enkele jaren veelvuldig zullen tegenkomen in allerlei rechtszaken, die dan ongetwijfeld zullen volgen.
Er zijn dus (vooralsnog?) geen keiharde bewijzen dat de straling die een GSM telefoon uitzendt schadelijk is voor mensen. Dat neemt niet weg dat er nu toch enige onrust is ontstaan onder consumenten. Maar de mens is vindingrijk: ineens hebben de zogeheten “light” modellen hun intrede gedaan. Telefoons die minder zendvermogen hebben, of beter zijn afgeschermd.
Hier en daar worden zelfs kleine opplakbare of opschroefbare lampjes aangeboden, waarvan beweerd wordt dat ze de schadelijke straling absorberen. Alsof je jezelf met een schepnetje tegen een lekkende LPG installatie kunt beschermen…
Als laatste redmiddel kunnen we nu ook stoppen met inhaleren. Door het gebruik van een handsfree set. Zodat het stralende telefoontoestel niet vlakbij onze kwetsbare hersenen hoeft te worden gehouden, maar veilig in onze binnenzak kan blijven zitten, bij voorkeur vlak in de buurt van ons ijverig kloppende hart.
