Geplaatst op

Column: Schuldvraag

Eigen schuld, dikke bult. Je wordt aangerand omdat jij je zo kleedt, een verkrachting die jij zelf hebt uitgelokt. Je krijgt een klap in je gezicht omdat jij iemand “op die manier” aankijkt. Je wordt afgetuigd omdat jij geen respect toont. Als jou iets overkomt, is daar een reden voor. Het is altijd jouw schuld.

Een vuist in je maag is erg pijnlijk. Maar na die eerste klap volgt vaak nog een tweede, veel pijnlijkere klap. De “eigen schuld dikke bult” redenatie van personen die er zelf niet bij betrokken waren, maar wel snel hun mening klaar hebben. Je hebt het allemaal aan jezelf te danken, is de boodschap die ze je ongevraagd inwrijven.

Als ik een ei laat vallen valt het kapot. Als ik niet eet krijg ik honger. Als de baas mij chagrijnig aankijkt heb ik iets fout gedaan. Als ik in elkaar word gemept heb ik daar om gevraagd. Oorzaak en gevolg. Zonder ons ervan bewust te zijn worstelen we ons via dit principe de dag door. Gevolg zonder oorzaak, daar willen we liever niet aan denken. Daar is bijna iedereen als de dood voor lijkt het wel.

Het is één van onze grootste angsten – en niet geheel ten onrechte. We houden de touwtjes graag in handen. Plannen alles in, vragen ons bij elke actie af wat de reactie zal zijn. Valt die tegen, dan doen we het de volgende keer vrijwel zeker anders. Maar wat nou als er een gevolg is, zonder dat er een actie was?

Iemand slaat een portierruitje in en steelt jouw autoradio. Je hebt net gepint en moet je geld meteen afgeven aan een engerd met een mes. Je stoot iemand aan in een drukke supermarkt en krijgt ogenblikkelijk een kaakslag. Aha! Maar je moet ook geen frontje in de auto laten zitten, niet breeduit met je geld op straat pronken, goed kijken waar je loopt en je excuses aanbieden als het eens botst.

Ho! Stop nu eindelijk eens met die smoesjes! Geef het toe, ook al is het angstaanjagend de realiteit onder ogen te moeten zien. Vrouwen worden aangerand, verkracht, terwijl ze er niets aan kunnen doen. Ze lokken het niet uit. Mensen worden zomaar in elkaar geslagen, beroofd, mishandeld. Ze geven geen aanleiding. Terroristen kiezen een doelwit uit, willen zoveel mogelijk mensen op een zo gruwelijk mogelijke wijze verminken en doden. Het gaat niet om jou als persoon. De sluipmoordenaar in Washington koos zomaar een voorbijganger uit. Iedereen kon het zijn. En dat is uitermate eng.

Het “eigen schuld dikke bult” is je kop in het zand steken. Je ogen sluiten voor de waarheid. Want als het slachtoffer er niets aan kan doen… Als het slachtoffer het niet heeft uitgelokt… Als jij het slachtoffer niet de schuld kunt geven… Dan kan zomaar iedereen de pineut zijn. En kun JIJ de volgende zijn.