Zo’n stoffilter in een digitale spiegelreflex, werkt dat eigenlijk wel? In het najaar van 2005 kocht ik een ‘zelfreinigende’ camera en na twee jaar van intensieve fotografie en veelvuldig wisselen van lens, kan ik mijn nieuwsgierigheid niet meer bedwingen. Moet ik de sensor onder het stof vandaan trekken?
Bij het verwisselen van lenzen, maar ook door (lichte) slijtage van bewegende delen zoals de spiegel en de sluiter, kunnen (soms minieme) stofdeeltjes het camerahuis binnendringen en op de sensor terechtkomen. Je kunt dan stipjes en vage vlekjes (ook wel UFO’s genoemd) op je foto’s zien, vooral in lichtere delen zoals de lucht of een witte muur. Hoe kleiner het diafragma (een hoger diafragmagetal), hoe duidelijker je ze ziet.
Even terug naar de zomer van 2005. Ik kocht een gloednieuwe Canon 350D zonder zo’n stofreductiesysteem. Na één keer binnenshuis van lens te hebben gewisseld, zaten er ineens enorm grote vlekken op mijn foto’s. Dat een sensor af en toe moet worden gepoetst was mij bekend, maar met een teller die nog onder de tien opnamen stond, beloofde dat weinig goeds. En dus zette ik mijn emmer en dweil terug in de bezemkast en bracht ik de camera teleurgesteld terug naar de winkel.
Enkele maanden later kocht ik een Olympus E500. Ditmaal een camera met een stofreductie systeem genaamd SSWF: Supersonic Wave-filter. Een methode waarbij stofdeeltjes via tienduizenden trillingen per seconde letterlijk van de sensor worden geschud. Telkens als je de camera inschakelt wordt SSWF eventjes uitgevoerd. Al in 2003 heeft uitvinder Olympus deze techniek in zijn eerste digitale spiegelreflex de E-1 toegepast en sindsdien zit het in elke spiegelreflex van Olympus.
Ondanks de goede verhalen over het stoffilter was ik in het begin best wat huiverig om van lens te wisselen, maar er verschenen inderdaad geen zwarte vlekken op mijn foto’s en al snel legde ik mij geen enkele beperking meer op. Zoals iedereen neem ik de normale voorzorgsmaatregelen, zoals de opening omlaag houden, het wisselen zo snel mogelijk uitvoeren en ik leg de camera nooit ergens zonder lens neer.
Ik heb vaak en in verschillende omstandigheden van lens gewisseld. Op straat, in tuinen, het bos, op de zanderige heide, in weilanden en akkers – en niet alleen op windstille dagen. Alleen nooit in een zandstorm of een regenbui, je hoeft het ook weer niet op te zoeken.
SSWF is een systeem voor stofreductie en is dus zeker geen garantie dat er nooit eens een onregelmatigheid tegen je sensor op zal botsen. Vandaar dat ik na iets meer dan twee jaar, zonder zelf ooit de sensor te hebben schoongemaakt (!), voor het eerst mijn camera op een lichte achtergrond richt, om met elke diafragmawaarde van F22 tot F2.8 een testfoto te maken.
Tot mijn verbazing (en grote opluchting) is er amper een vlekje te zien. Op een foto gemaakt op f/22 zit midden onderin een vette zwarte spikkel die meteen de aandacht trekt en rechts bovenin zit een wazig vlekje. Als je goed kijkt, zie je hier en daar nog wat vaags zitten. Pas zodra ik in Photoshop het contrast maximaal oppomp, verschijnen er meer vlekken. Onder f/14 zijn nagenoeg alle vlekken verdwenen. Kortom: bij normaal gebruik zijn er, op misschien dat ene zwarte puntje onderin na, geen storende vlekken te zien.
Hoewel dit zeker geen uitputtende test van SSWF is, kan ik concluderen dat het SSWF stofreductiesysteem van Olympus zijn werk zeer goed doet. Als ik zie wat er zich in drie dagen tijd in een 350D kan verzamelen (of ‘af fabriek’ vast al gratis was meegeleverd) en hoe weinig deeltjes er zich na meer dan twee jaar in de E500 hebben verzameld, dan is dat een knappe prestatie. Inmiddels zijn er meer fabrikanten die een vorm van stofreductie in hun camera’s inbouwen, maar in vergelijkende tests is SSWF van Olympus nog steeds de winnaar.
Veel fotografen vinden stof op de sensor geen enkel probleem en poetsen de vlekjes geroutineerd van hun foto’s. Zelf geef ik de voorkeur aan een camera die dat vervelende werkje voor mij doet, zodat ik Photoshop voor zinvollere bewerkingen kan gebruiken. Ik kijk dan ook met verlangen uit naar de opvolger van mijn huidige E500, die zelfs een verbeterde versie van SSWF aan boord heeft: de Olympus E-3.
