Schitterende foto’s maken bij weinig licht is altijd de achilleshiel van smartphones geweest. De laatste jaren is dit aan het veranderen en nu kun je eindelijk de prachtigste avondfoto’s en nachtfoto’s maken met de camera die in jouw telefoon zit. Het kan met zowel een iPhone van Apple, als een telefoon van Samsung, of een van de vele andere merken Android-telefoons. Hoe ga je te werk bij het fotograferen in het donker en bij weinig licht?
Nog maar enkele jaren geleden maakte je met een smartphone alleen mooie foto’s zolang er veel licht was. Zoals buiten op zonnige dagen. Sfeerfoto’s bij weinig licht die je bijvoorbeeld binnenshuis, in een gezellig restaurant, of op een festival maakte, zagen er minder goed uit en aan echte avondfoto’s of nachtfoto’s hoefde je niet eens te beginnen (zoals je leest in dit artikel uit 2014 (!) over nachtfotografie met een iPhone 6).
*** Alle foto’s in dit artikel zijn met een smartphone gemaakt en heb ik niet bewerkt ***
Tip! Wil je de mooiste foto’s maken met jouw smartphone? Volg dan een workshop smartphone fotografie bij mij. Het maakt niet uit welke telefoon je hebt.
Revolutie in smartphone-fotografie
Dat is allemaal veranderd nu steeds meer fabrikanten een speciale nachtstand aan hun telefoons hebben toeggevoegd. Huawei, Google, OnePlus en Samsung waren de eersten en enkele jaren geleden is eindelijk Apple overstag gegaan met de iPhone 11 serie. Opmerkelijk is dat de nachtstand in het begin relatief weinig aandacht kreeg in reclame-uitingen, terwijl het naar mijn idee een revolutie is in de smartphone-fotografie. De laatste jaren wordt het gelukkig wel uitdrukkelijk benoemd. Terecht!
Overigens moet je de nachtstand waar we het hier over hebben vooral niet verwarren met het blauwlichtfilter dat je ’s avonds op je telefoon gebruikt om slapeloze nachten te voorkomen. Deze functie die het telefoonscherm geliger maakt wordt namelijk soms ook nachtstand genoemd, maar wij hebben het hier echt over een speciale camerastand in de camera-app.
Hoe gebruik je de nachtstand?
Wat is de nachtstand en hoe gebruik je het optimaal? Het gebrek aan licht zorgt ervoor dat avondfoto’s en nachtfoto’s op oudere smartphones erg lelijk worden. Ze zijn niet helder genoeg, de kleuren ogen vaal en er zijn lelijke spikkels te zien (beeldruis). De oplossing hiervoor is op zich vrij eenvoudig. Want als er te weinig omgevingslicht is, is het een kwestie van langer doorgaan met licht verzamelen om alsnog een heldere foto te krijgen.
Alleen… doordat het nu meer tijd kost voordat de foto klaar is, moet je het toestel langer op het onderwerp gericht houden. De kans is daardoor groot dat de foto onscherp wordt omdat jij en het toestel nu eenmaal altijd lichtjes bewegen tijdens de belichting. Met de gewone fotostand is dat daarom niet goed te doen, maar veel nieuwe smartphones hebben nu dus een speciale nachtstand die hier speciaal voor is gemaakt en waar dat daardoor wel kan.
Door een slimme samenwerking van hardware en software hoef je de telefoon alleen maar een paar seconden op het onderwerp te richten. Vervolgens wordt er automatisch voor je geregeld dat de foto mooi helder en scherp is, de kleuren er natuurlijk uitzien en je zo min mogelijk ruis in de foto krijgt.
Eenvoudig nachtfoto’s met je smartphone maken
Jij hoeft dus maar één ding te doen, en dat is het toestel een tijdje zo stil mogelijk vasthouden. De telefoon regelt verder alles voor je. Het werkt dus zeer eenvoudig. Zoals ik daarnet aangaf trilt de telefoon altijd een beetje zodra je hem enkele seconden ergens op gericht houdt. In de nachtstand geeft dat niet. Want dankzij sensoren in jouw smartphone wordt dit opgemerkt en ogenblikkelijk gecompenseerd. Dit heet beeldstabilisatie en ook dit gebeurt weer door nauwe samenwerking tussen hardware en software. Dat gaat dus zelfs zo goed, dat de belichting nu meerdere seconden mag duren, zonder dat de foto wazig wordt door trillingen.
Als je de telefoon tijdens het maken van een nachtfoto expres een beetje heen en weer laat schommelen, zie je dat het beeld als het ware bevroren op het scherm blijft staan. Zo goed werkt die stabilisatie. Dat is uniek, want je fotografeert secondenlang uit de hand zonder zoiets als een statief te gebruiken. Soms wel zes seconden lang! Dat zie ik mij met een traditionele camera echt niet doen (al is het technisch prima mogelijk, maar die camera’s bestaan simpelweg nog niet).
Licht en donker in balans
Zoals gezegd hoef je niets anders te doen dan de telefoon eventjes stil te houden. Jouw smartphone bepaalt zelf hoelang er belicht moet worden. Afhankelijk van hoe licht het om je heen is kan dat een seconden zijn, twee seconden, maar ook vier of zes seconden of langer.
Het hangt daarom altijd van de situatie af hoelang je de telefoon moet stilhouden. Gelukkig zie je een bericht op het scherm, dus je weet precies waar je aan toe bent. Gebieden met veel licht worden automatisch korter belicht, zoals overal waar (felle) verlichting brandt. Waar het donkerder is neemt de camera langer de tijd, zodat ze alsnog goed herkenbaar op de foto komen. Op die manier wordt zowel overbelichting als onderbelichting voorkomen en is de helderheid van het beeld goed uitgebalanceerd. Helemaal automatisch, dus je hebt er geen omkijken naar.
Wat er tijdens zo’n lange opname gebeurt, is dat er niet maar één foto wordt gemaakt, maar een hele reeks. Deze beelden worden direct op de achtergrond naadloos samengevoegd tot één mooie nachtfoto. Hierdoor is de beeldkwaliteit veel beter dan wanneer je zonder de nachtstand fotografeert. En als er iets of iemand beweegt in het beeld, wordt hier rekening mee gehouden door over te schakelen op nog kortere opnamen. Zodat bewegende personen en objecten vaak toch scherp op de foto komen, ondanks dat je vele seconden belicht.
Nachtstand automatisch of zelf inschakelen
Je hoeft dus niet zo heel veel te doen en te weten om prachtige nachtfoto’s te maken met je smartphone en hoeft zelfs geen verstand van camera’s en fotobewerking te hebben. Want jouw telefoon regelt alles voor je. Echt iedereen kan het. Ik noem het niet voor niets een revolutie in de smartphonefotografie. Want met zelfs de duurste camera’s en lenzen (ook wel objectieven genoemd) is het een behoorlijk bewerkelijk en tijdrovend karwei om een foto te maken die er ongeveer hetzelfde uitziet. En dan moet je wel precies weten hoe je dat voor elkaar krijgt (hoe werkt je camera, welke instellingen heb je nodig in het donker, hoe bewerk je een nachtfoto om hem optimaal te krijgen). Plus je moet een statief met je meeslepen, want het lukt niet uit de hand.
Hoe je de nachtstand inschakelt hangt af van de telefoon die je gebruikt. Bij sommige merken gaat het helemaal vanzelf zodra er weinig licht is. Dan hoef je dus zelf niets extra’s te doen. Zoals bij een iPhone van Apple (vanaf de iPhone 11 en dus ook op de iPhone 12, iPhone 13 en iPhone 14, op zowel de ‘gewone’ modellen als de iPhone Pro en de iPhone Pro Max). In de gewone fotostand komt de nachtstand automatisch in actie zodra dat nodig is. Je ziet aan een pictogram op het scherm wanneer het actief is. Eventueel kan je nog een andere belichtingstijd kiezen of de nachtstand weer uitschakelen.
Bij andere merken zoals Huawei en Samsung is het een camerastand die je zelf activeert op het moment dat je het nodig hebt. De camerastand Nacht staat daar in het balkje met fotostanden waar je onder andere ook Foto en Video ziet staan. Dat balkje met camerastanden wordt ook wel het carrousel genoemd. Overschakelen gaat dus snel en eenvoudig. Fabrikanten hebben vaak eigen Engelstalige namen voor de nachtstand. Bij de Google Pixel heet het bijvoorbeeld Night Sight, OnePlus spreekt over Nightscape en Samsung noemt het weer Bright Night. In Nederland noemen we het gelukkig gewoon Nacht of de nachtstand.
Ondanks de automatische werking van de nachtstand zijn er nog genoeg trucjes waarmee je alsnog wat invloed hebt op hoe de nachtfoto wordt gemaakt. Want misschien wil je stromend water een mooi vervagingseffect geven, lichtstrepen van voorbijrazend verkeer of passerende schepen vastleggen, of wil je de foto liever een stuk lichter of donkerder hebben dan hoe de camera dat uit zichtzelf doet.
In dat geval moet je de slimme software te slim af zijn. Want er is nagenoeg niets dat je in de nachtstand kan instellen op je smartphone. Dat is iets voor een toekomstig artikel. En uiteraard leer ik je er alles over tijdens mijn workshops smartphone fotografie en nachtfotografie. Ik geef je alvast enkele tips.
Tips voor mooiere nachtfoto’s met je smartphone
- Als je uit de hand fotografeert loopt de belichting afhankelijk van het telefoonmerk en de lichtomstandigheden op tot zoiets als zes seconden. Houd je telefoon al die tijd zo stil mogelijk, want dat helpt om nóg scherpere foto’s te krijgen.
- Zet je de smartphone neer of plaats je hem op zoiets als een (mini)statief (zie hier en hier), dan merkt de telefoon dit en wordt er automatisch tot bijvoorbeeld twintig of dertig seconden belicht. De camera heeft dan nog meer tijd om licht te verzamelen, waardoor de foto meestal nog fraaier wordt. Hij ziet er ook wat anders uit dan wanneer je uit de hand fotografeert.
- Leun daarom niet ergens op of tegenaan als je uit de hand fotografeert in de nachtstand, want dan denkt het toestel ten onrechte dat je een statief gebruikt en wordt je foto juist onscherp(er) omdat je hem dus vasthoudt.
- Maak als het kan altijd meerdere nachtfoto’s na elkaar en kijk achteraf welke het beste zijn gelukt. Per opname wordt namelijk gekeken welke tijd nodig is en dat verschilt dus per keer. Tik op het scherm om aan te geven wat het hoofdonderwerp is. Daar wordt de scherpstelling en de belichting op afgestemd.
- Tik je op een donker gebied of een licht gebied of op iets wat er tussenin zit, dan zal steeds een andere belichtingstijd worden gekozen. Zo beïnvloed je dus hoe licht of donker je nachtfoto wordt.
Conclusie
Alle (technische) complexiteit die bij het maken van nachtfoto’s komt kijken, wordt bij moderne smartphones dankzij de vernuftige nachtstand volledig uit handen genomen. Daardoor kan nu iedereen prachtige nachtfoto’s maken. Zonder verstand te hebben van cameratechniek en fotobewerking. Wat dan nog overblijft is het creatieve aspect van (nacht)foto’s.
Want vooral wat je hoe in beeld brengt, bepaalt hoe aantrekkelijk een foto uiteindelijk wordt. Nu de technische horde is (weg)genomen, kun je eindelijk al je aandacht richten op hoe je dit het beste doet. Dat is waar het in de fotografie écht om draait.
