Geplaatst op

Licht en Schaduw – contrastrijke foto’s maken

Vind jij ze ook zo mooi? Foto’s waarin het hoofdonderwerp prachtig in een lichtvlek is gevangen, terwijl de omgeving grotendeels verborgen blijft in diepe schaduwen?

Vooral bij straatfotografie is het een veelgebruikte techniek om de lichtste delen van de foto zo te belichten dat alle schaduwgebieden bijna als vanzelf extra donker en onheilspellend op de foto komen. Zo krijg je heerlijk contrastrijke beelden die er echt uitspringen.

Het is niet ingewikkeld om te doen en je kunt dit soort foto’s met elke camera maken. Ook met je smartphone. Simpelweg door met de belichting te spelen.

Belangrijk is allereerst dat je een plek zoekt waar het contrast hoog is. Dat is overal waar de omgeving deels wel en deels niet in de zon ligt. Het is vooral een kwestie van goed kijken en leren om deze plekken te herkennen. Een tip: knijp je ogen een beetje dicht, dan zie je al beter hoe een scène door je camera wordt vastgelegd.

Gevonden? Belicht nu zo dat de lichtste delen nog net volledig worden vastgelegd. Bijvoorbeeld door de knop voor belichtingscompensatie naar een negatieve waarde te draaien, net zolang tot je ziet dat het lichtste gebied net niet overbelicht is. De rest van de omgeving wordt dan vanzelf nóg donkerder, omdat je flink aan het onderbelichten bent. Het werkt zolang er maar voldoende contrast is tussen plekken waar zonlicht valt, en plekken die in de schaduw liggen en waar dus geen direct zonlicht valt.

Amsterdam - Restaurant

Complicatie bij deze techniek, is dat je de belichting telkens moet bijstellen zodra het licht verandert, of je de compositie aanpast, of jij een ander standpunt inneemt. Want het draait allemaal om het contrast, de verhouding tussen licht en donker. Dus als de zon ineens feller gaat schijnen, moet je zelf het beeld weer donkerder zien te krijgen. Hierdoor ben je al snel continu aan het goochelen met de belichting.

Gelukkig kan het ook eenvoudiger. Tenminste, als je een camera zoals de Ricoh GR III of Ricoh GR IIIx hebt. Deze twee toestellen en sommige andere camera’s hebben namelijk een speciale lichtmeetmethode genaamd Hoge lichten die dit allemaal automatisch voor je regelt. Er bestaan nog meer camera’s met een soortgelijke lichtmeetfunctie. In deze tabel zie je de benaming bij de diverse cameramerken, voor zover ik het heb kunnen achterhalen.

Jouw toestel zorgt er dan zelf voor dat de lichtste delen van het beeld beschermd worden en dus niet overbelicht raken. Dus of je nu een ander standpunt inneemt, of je compositie aanpast, of de intensiteit van het zonlicht verandert, je hoeft dit niet langer zelf op te lossen. Dat maakt het draaien aan de knop voor belichtingscompensatie in de meeste situaties overbodig.

Het betekent wel dat het hoofdonderwerp zich nu ergens in het licht moet bevinden als je dit herkenbaar wilt vastleggen. Denk aan iemand die precies langs een stukje zonverlichte gevel of muur loopt. Stapt deze persoon weer uit het licht de schaduw in, dan zul je hem of haar amper terugzien op de foto. Daar kun je overigens wel heel leuke effecten mee krijgen. Zoals een lichaam zonder hoofd, of alleen een zwevend hoofd of bovenlichaam. Alleen maar door je foto zo te timen dat iemand zich deels in het zonlicht en deels in de schaduw bevindt.

Maak je vervolgens in Lightroom de schaduwen een fractie donkerder en eventueel de lichte delen nog iets lichter, mocht het histogram daar ruimte voor bieden, dan ontstaat een nóg sterker contrast.

Foto’s gemaakt met de lichtmeetmethode Hoge lichten op mijn Ricoh GR iii vind ik persoonlijk net iets aan de donkere kant, wat te zien is aan de ruimte rechts in het histogram. Vandaar dat ik het meestal combineer met een vaste belichtingscompensatie van ongeveer +2/3 of +1. Dus ook bij deze speciale lichtmeetmethode heb je de mogelijkheid om naar smaak korter of langer te belichten. Dat kan prima zonder de hooglichten te beschadigen, maar daar moet ik dan ditmaal wel zelf op letten!

Merk                                    Camerastand

  • Sony                                    Hooglicht
  • Nikon                                  Op hoge lichten gericht
  • Panasonic                         Highlight-meting
  • Ricoh GR iii                       Hoge lichten
  • Ricoh GR i en ii                –
  • Canon                                 –
  • FujiFilm                              –
  • Olympus                            –
  • Pentax                                –