Heb jij een Ricoh GR iii? De lichte en compacte camera met een zeer hoge beeldkwaliteit dankzij de grote APS-C sensor die je altijd en overal bij je hebt omdat hij zo in je jaszak of broekzak glijdt? Zo mis je nooit meer een fotomoment omdat ‘de grote camera thuis ligt’.

Behalve dat er een vaste 28 millimeter groothoeklens opzit, kun je de camera ook instellen op 35 mm of 50 mm. Door deze zogeheten crop mode lijkt het net of je inzoomt, ook al zit er helemaal geen zoomlens op dit toestel. Maar wat nu als je thuis toch liever een foto met de volledige 28 mm beeldhoek had gehad, in plaats van een 35 of 50 mm beelduitsnede (crop)? Dan heb je pech. Of toch niet?

Ik heb goed nieuws voor je, want ik heb een manier gevonden om het digitale inzoomen of bijsnijden van de Ricoh GR iii achteraf weer ongedaan te maken! Dit betekent dat je altijd nog terug kunt naar het originele 28 millimeter beeld! In dit artikel vertel ik je er alles over.

Wil je alles weten over jouw Ricoh GR 3 of Ricoh GR 3x? Zojuist is mijn nieuwste eBook verschenen waarin alle bijzonderheden van deze twee camera’s uitgebreid worden beschreven!

Eerder vertelde ik dat ik enorm veel plezier beleef aan mijn Ricoh GR iii. Jarengeleden riep ik de voorloper hiervan – dat was de allereerste Ricoh GR met een APS-C sensor – zelfs uit tot de beste en leukste camera die ik ooit gebruikt heb (en dat zijn er nogal wat). Je krijgt de beeldkwaliteit zoals je van een grote spiegelreflex of systeemcamera gewend bent, maar dan in een toestel dat je eenvoudig overal mee naartoe neemt omdat het extreem compact en licht is.

Nu zit er wel een vaste 28 mm lens op deze camera en dus geen zoomlens zoals op bijvoorbeeld een Sony RX100 of Sony ZV-1. En dat kan even wennen zijn. Natuurlijk kun je het beeld achteraf in de nabewerking altijd nog bijsnijden, maar met deze Ricoh-camera kun je dat ook al tijdens het fotograferen doen, gewoon door gebruik te maken van de optie crop mode in het menu.

Crop mode Ricoh GR iii

Bij deze crop mode heb je de keuze om digitaal in te zoomen naar 35 mm of 50 mm. Een strookje beeldmateriaal langs de randen wordt dan weggesneden, waardoor het lijkt of je inzoomt en alles dichterbij is. Dan hou je dus wel minder megapixels over. Standaard heb je ongeveer 24 MP, schakel je over naar 35 mm dan wordt dat  ongeveer 15,36 MP en bij 50 mm is dat nog 7,53 MP.

Dat lijkt misschien weinig, maar dankzij de grote APS-C beeldsensor is de beeldkwaliteit dan nog steeds behoorlijk hoog en zijn deze beelden prima geschikt voor bijvoorbeeld Instagram, Facebook, of voor op je website. Telefoonfoto’s zijn doorgaans ook maar 10 tot 12 megapixels en als je die op 100% bekijkt is de detaillering zichtbaar lager. Kortom, je hebt best veel speelruimte bij het uitsnijden van GR-foto’s.

Alleen, waarom zou je dit meteen in de camera willen doen, in plaats van pas achteraf in een fotobewerker? Nou, vooral omdat je zodra je crop mode inschakelt, meteen de ingestelde beelduitsnede ziet en dus exact weet wat er wel en niet op de foto komt. Terwijl als je op de standaard 28 mm blijft zitten en dit pas later in de nabewerking doet, je in het veld zelf moet proberen in te schatten hoe straks je compositie wordt na het uitsnijden. Deze optie is dus – wat mij betreft – vooral een handig visueel hupmiddel. Want bijsnijden kon achteraf sowieso al.

Terug naar de originele foto

Maar wat nu als je crop mode gebruikt om naar 35 mm of 50 mm te gaan en je ontdekt thuis bij het bekijken van jouw foto’s dat je achteraf gezien misschien toch beter ietsjes minder had kunnen “inzoomen”. Bijvoorbeeld omdat het hoofdonderwerp of een relevant stukje van de omgeving er net niet lekker opstaat, of gewoon omdat de compositie daar sterker van wordt.

Dan zou je crop mode eigenlijk (al dan niet deels) ongedaan willen maken. Oftewel, terugschakelen naar het volledige beeld van 28 mm en vervolgens zelf de optimale uitsnede maken. In de camera is hier helaas geen optie voor te vinden en ook in bijvoorbeeld Lightroom kun je het verloren beeldmateriaal niet zomaar terughalen. Het beeldmateriaal lijkt weg te zijn.

Alleen is dat niet zo. Want maak je een foto op 28 mm en maak je vervolgens ook een opname met de 35 mm en 50 mm crop mode, dan blijken deze drie raw-bestanden ongeveer even groot te zijn! Terwijl je bij een 50 mm crop ongeveer de helft van de bestandsgrootte van een foto gemaakt op 28 mm mag verwachten. Alle beeldinformatie is dus duidelijk nog gewoon in het raw-bestand aanwezig. Het is alleen de vraag hoe je erbij komt …

In dit mysterie ben ik kort geleden ingedoken en uiteindelijk heb ik een manier gevonden waarmee je alsnog toegang krijgt tot al het originele beeldmateriaal en dus terugkeert naar de originele beeldhoek van 28 mm. Kortom, hoe je crop mode van jouw Ricoh GR iii camera dus weer ongedaan maakt.

Ik zal hieronder meteen de oplossing geven, zonder je te vermoeien met alles wat ik allemaal heb uitgeprobeerd:-)

Stappenplan om te “uncroppen”

Belangrijk om te weten is dat mijn truc of hack alleen met raw-bestanden werkt. Want in jpg-foto’s is het beeldmateriaal wel fysiek bijgesneden en het overtollige materiaal dus verloren gegaan tijdens het fotograferen. Je kunt dit zien aan het feit dat de jpg-bestanden op 35 mm en 50 mm wel aanzienlijk kleiner zijn dan eenzelfde foto die op 28 mm is gemaakt. Kortom, fotografeer in raw of eventueel in raw+jpg.

Hoe maak je crop mode weer ongedaan? Nou, zo dus:

Stap 1 – ExifTool

Om de volledige foto met een beeldhoek van 28 mm terug te krijgen, heb je het tool ExifTool nodig. Met dit gratis programma kun je niet alleen de EXIF-gegevens (de metadata) van een willekeurige foto bekijken, maar ze ook aanpassen.

Jarengeleden gebruikte ik het bijvoorbeeld veelvuldig omdat ik bij mijn originele Ricoh GR regelmatig vergat om in het menu aan te geven dat ik de supergroothoek (21 mm) gebruikte. Tegenwoordig ziet de Ricoh GR iii dit automatisch zodra je deze lens met de adapter op je camera klikt, maar toen dus nog niet. En omdat ik foto’s op de standaard 28 mm anders bewerk dan die op 21 mm, moest ik ze wel eerst via de EXIF kunnen herkennen :-)

ExifTool is helaas geen Windows-programma met een mooie grafische gebruikersinterface zoals we dat tegenwoordig gewend zijn, maar voer je uit door het als een commando op de DOS prompt in te tikken.

Pak het zip-bestand dat je hebt gedownload daarom eerst uit en zet het exe-bestand dat erin zit in een map. Bijvoorbeeld de map waar ook de foto’s staan die je wilt gaan aanpassen. Zelf heb ik een aparte map waarin meer dan dit soort DOS-programma’s staan. Dan weet ik altijd waar ik ze kan vinden. Deze stap hoef je overigens maar één keertje uit te voeren.

Let op: zelf heb ik het programma exiftool(-k).exe dat je zojuist hebt uitgepakt voor het gemak de naam exiftool.exe gegeven. Ook in dit artikel gebruik ik deze naam. Pas dit dus aan in alle stappen hieronder mocht jij liever de originele naam exiftool(-k).exe willen blijven gebruiken!

Stap 2 – Commando of script uitvoeren

Via het nodige onderzoek met ExifTool heb ik achterhaald welke EXIF-velden aangeven dat crop mode is gebruikt op jouw Ricoh GR iii. Door deze velden vervolgens aan te passen, maak je dit weer ongedaan en krijg je de beschikking over de originele foto met de volledige beeldhoek van 28 mm. Je schakelt crop mode dus als het ware uit. Een programma zoals Lightroom of Photoshop ziet daarna weer het volledige beeld en niet slechts een uitsnede ervan.

Het is verstandig om eerst een kopie van de foto te maken voordat je hem aanpast met ExifTool. Mocht er iets fout gaan, dan heb je altijd het originele beeld nog.

Heb je geen ervaring met de DOS prompt? Schakel dan iemand in die dit wel weet. Je opent de DOS-prompt bijvoorbeeld via sneltoets Windows+R, tikt cmd in en klikt op de knop OK. Ga vervolgens naar de map met de aan te passen foto of foto’s.

Kopieer en plak vervolgens onderstaande commando inclusief alle parameters naar de DOS-prompt, vul de volledige naam van jouw foto in (aan het einde) en druk op Enter:

(let op: staat het programma ExifTool niet in de huidige map, dan moet je het volledige pad opgeven)

exiftool -DefaultCropOrigin=”10 12″ -DefaultCropSize=”6000 4000″ -overwrite_original [hier-de-naam-van-jouw-foto]

Eenvoudig, toch?

Wil je de EXIF-velden alleen maar opvragen, dus zonder meteen je foto aan te passen? Gebruik dan dit commando:

exiftool -tag -DefaultCropOrigin -DefaultCropSize [hier-de-naam-van-jouw-foto]

Om het jou nog makkelijker te maken, heb ik een eenvoudig batch-bestand gemaakt. Een script dus dat je op diezelfde DOS-prompt uitvoert om alles volledig geautomatiseerd te doen. Ook nu geef je de naam van de foto mee als parameter. Vergeet je dat, of wordt de foto niet gevonden, dan krijg je daar netjes een melding van.

Dit script laat voor én na de aanpassing de inhoud van handvol relevante EXIF-velden zien, zodat je ziet dat alles naar wens verloopt. Dat zijn dus wel meer velden dan de twee die er worden aangepast.

Let op dat je ook in dit script zelf moet aangeven waar exittool.exe zich bevindt als dat niet in de huidige map met foto’s is! En gebruik de originele naam exiftool(-k).exe als jij de naam van het programma niet gewijzigd hebt.

Kopieer en plak bovenstaande script (met bijvoorbeeld Notepad of Word) in een leeg document en – dit is essentieel – sla het op als platte tekst in een tekstbestand dat je de extensie .bat geeft. Bijvoorbeeld: RicohUncrop.bat

Je kunt het kant-en-klare script ook hieronder downloaden! Hernoem het bestand van .txt naar .bat en je kunt hem draaien vanaf de DOS-prompt:

Stap 3 Lightroom verversen

Werk je met Lightroom en had je de foto of foto’s die je zojuist hebt aangepast al geïmporteerd voordat je met ExifTool aan de slag ging? Dan moet je de EXIF-gegevens hiervan even verversen, zodat Lightroom weet dat er iets in de fotobestanden is veranderd: klik met rechts op de miniatuur van de foto(‘s) en kies Metagegevens / Metagegevens van bestand lezen.

Wat ook kan, is dat je de foto’s al wel in Lightroom had geïmporteerd, maar daarna een kopie gemaakt hebt op de DOS-prompt of met Windows Verkenner. In dat geval moet je de foto-map even opnieuw synchroniseren in Lightroom: klik met rechts op de map en kies Map synchroniseren. Vervolgens verschijnen ook alle buiten Lightroom om gekopieerde beelden.

Wil je heel veel foto’s aanpassen? Via een commando of mijn script is dat een beetje omslachtig. Want dat is vooral bedoeld om een incidentele foto te herstellen naar 28 mm. Maar er is natuurlijk altijd nog een script te bouwen waarmee je met één druk op de knop bijvoorbeeld een complete map onder handen neemt.

Extra controlestap

Dat is alles! Op eenvoudige wijze is het dus via een commandoregel of script mogelijk om met behulp van het programma ExifTool de crop mode van jouw Ricoh GR iii achteraf weer uit te schakelen. Zodat je alsnog de originele foto met de volledige beeldhoek van 28 mm tevoorschijn tovert.

Dit betekent dat je crop mode zonder risico kunt gebruiken, want je kunt het altijd weer ongedaan maken, mocht jij je later bedenken!

Tot slot is het aan te raden om – voordat je dit voor de eerste keer doet – eenmalig het commando uit te voeren waarmee je de inhoud van de EXIF-velden alleen maar opvraagt en dus niets verandert. Doe dit met een foto gemaakt op 28 millimeter, dus zonder dat crop mode aanstaat. Controleer vervolgens of je bij Default Crop Origin een offset van 10 12 ziet staan. Dat is namelijk bij mijn camera zo en ik ga ervanuit dat dit bij elke Ricoh GR iii zo is. Maar controleer het toch even voor de zekerheid en pas het commando of de script aan mocht je bij jou een andere offset zien!

exiftool -tag -DefaultCropOrigin -DefaultCropSize [hier-de-naam-van-jouw-foto]