Een zonsverduistering waarbij de zonneschijf grotendeels door de maan wordt bedekt maak je maar een paar keer in je leven mee. De vorige was in augustus 1999 en de volgende laat weer heel lang op zich wachten. Alle reden dus om van de huidige verduistering (2015) te genieten en de eclips op de gevoelige plaat vast te leggen. Lang van tevoren had ik deze dag tot in de kleinste details gepland. Alleen verliep alles heel anders.
Voorbereiding
Een zonsverduistering waarbij de zon voor een aanzienlijk deel door de maan bedekt wordt maak je niet vaak mee. Ik kan mij de aparte sfeer en het bijzondere licht nog goed herinneren uit 1999. Kijken en ervaren kwam voor mij toen en ook nu dan ook op de eerste plaats. Al wilde ik natuurlijk ook een paar foto’s maken. Ik had het allemaal uitgedacht. Niet volledig ingezoomd op de zon. Dat zijn op zich prima foto’s hoor, maar ze lijken wereldwijd allemaal op elkaar en je ziet totaal niet waar ze gemaakt zijn. Nee, het leek mij juist leuk om de smalle sikkel van de zon boven een mooie plek in Amsterdam vast te leggen.
Nu kent Amsterdam veel schitterende plekken. Ik had alleen wel een plek nodig waar de zon exact boven staat tijdens het maximum van de verduistering. En dan vallen een flink aantal locaties al meteen af. Mijn wensenlijst in het kort: gracht, brug, karakteristieke grachtenpanden, zonsverduistering erboven. Via de app Sun Surveyor heb ik de locaties die in aanmerking kwamen alvast virtueel bezocht. Via een plattegrond en het fotomateriaal van Google Streetview kun je met deze app vrij aardig de verwachte baan van zowel de zon als de maan zien.
Je stelt de datum en de tijd in, zoekt een locatie op en de banen worden over de kaart of over het camerabeeld geprojecteerd. Ik kwam tot een shortlist van drie plekken. Al snel rolde daar mijn definitieve keuze uit: de brug Keizersgracht/Reguliersgracht.
Realiteit van de dag
Het beeld zoals ik het wilde hebben had ik al helemaal in mijn hoofd gevormd. Nu was het de uitdaging om de foto te maken. De avond voor de zonsverduistering pakte ik alvast mijn fototas in. De dag van de eclips brak aan en één blik uit het raam voorspelde weinig goeds. Ik pakte er een weer-app bij en de moed zonk mij in de schoenen. Het zou volledig bewolkt blijven tot – je houdt het niet voor mogelijk – exact na de zonsverduistering. Zoiets gebeurt vaak. Je kunt nog zo veel plannen en voorbereiden, de weersomstandigheden heb je nu eenmaal niet in de hand. Ik wilde het eigenlijk al opgegeven, maar controleerde tegen beter weten in af en toe de weer-app. Ineens gaf hij een kleine kans op zon aan. Onaannemelijk, want buiten was alleen grauwe bewolking te zien. Wat nu? Wikken en wegen: thuisblijven of naar de locatie afreizen. Het ‘point of no return’ brak aan. Als ik nog iets wilde doen, moest ik nú in actie komen, want anders was het definitief te laat…
Tegen beter weten in keerde ik de fototas ondersteboven, griste alleen de hoogst noodzakelijke spullen bij elkaar en vloog naar de tramhalte. Als ik de eerstvolgende tram miste, was het voorbij. Dan kon ik niet meer op tijd op de locatie zijn. Een half uur later stond ik in grauw licht langs de gracht. Er was geen zon te zien en dat kwam helaas niet door de zonsverduistering. Van horizon tot horizon niets dan dikke bewolking. Er stond een bankje. Zou ik dan maar gaan zitten en afwachten? Tijdens de tramrit had zich een nieuw beeld in mijn hoofd gevormd. Daarin speelde de bewolking een cruciale rol. Wel zo handig, want die verdwijnt vandaag echt niet spontaan. Stel nou dat het zonlicht heel eventjes door iets dunnere bewolking breekt? Het zonlicht wordt dan flink gedempt, waardoor de zonnesikkel duidelijker en scherper op de foto komt en beter in balans is met de omgeving. Gezien de omstandigheden was dat het best denkbare scenario. Een mooie blauwe lucht was echt uitgesloten.
Eerst voorbereiden, dan zitten
Eén blik op de hemel leerde mij dat ook die kans erg klein was. Zeg maar uitgesloten. Maar mocht het gebeuren, dan had ik hooguit een paar seconden de tijd. Misschien minder. Hopelijk meer. Dus ging ik niet meteen op het bankje zitten, maar schoof eerst het statief uit, monteerde de camera, maakte een inschatting waar de zon zich achter de wolken verschool en richtte de camera erop. Ik koos een belichting die mij aannemelijk leek. Meer kon ik op dat moment niet doen. Als het gebeurde, kreeg ik vast maar één kans. Het was alles of niets.
Het moment waarop de verduistering maximaal is breekt aan. Nog steeds is er niets te zien. Ook van de speciale sfeer die ik mij uit 1999 herinner is niets te merken en van het speciale licht is al helemaal geen spoor te bekennen. Een mevrouw parkeert haar fiets tegen een boom en gaat op het bankje zitten. Een beetje verveeld kijken we wat om ons heen. Ineens komt langzaam een stralende sikkel uit de bewolking tevoorschijn. Net alsof iemand hem stiekem aan een touwtje door het wolkendek laat zakken om hem vervolgens snel weer terug te trekken. Ik had het bijna gemist. Snel roep ik nog iets naar mijn buurvrouw, wijs naar de lucht en druk tegelijkertijd af. Enkele minuten later ontstaat nogmaals een dunne plek in het wolkendek. Het is inmiddels vijf minuten na het maximum, maar de zon is nog steeds als een mooie smalle sikkel te zien. In totaal maak ik vier opnamen. Daarna laat de zon zich niet meer zien. Ja, tegen het einde van de verduistering, maar dan zit ik al met een tevreden gevoel in de tram op weg naar huis.
