Regelmatig lees ik dat er een nieuwe smartphone uitkomt met een betere telelens. Dat is natuurlijk altijd meer dan welkom, een telefooncamera die beter presteert. Ongeacht of het een telefoon is van Samsung, een iPhone van Apple, of een smartphone van een van de vele andere merken.
Alleen verbaas ik mij keer op keer over de reden waarom die telelens beter zou moeten zijn. In de praktijk kan het argument dat hiervoor gegeven wordt voor veel mensen namelijk ook een flinke achteruitgang betekenen. Waarom? Dat zit zo.
Heel vaak lees ik dat een bepaalde smartphone een aanzienlijk betere telelens krijgt. Het huidige model heeft dan bijvoorbeeld een vergroting van ‘slechts’ 3x of 5x, terwijl er op de nieuwe smartphone een telelens zit die maar liefst 10x vergroot.
En dat is vreemd. Want zodra ik lees of hoor over een verbeterde telelens, dan verwacht ik dat het gaat over de beeldkwaliteit. Want dat is toch waar het uiteindelijk allemaal om draait? Mooiere foto’s maken met je telefoon? Maar nee, geen woord hierover. Alleen dat het bereik van de telelens flink is vergroot.
Met andere woorden: meer is beter, in plaats van mooier is beter. De indruk wordt gewekt dat een vergroting van 10x of 20x per definitie beter is dan een 3x- of een 5x-telelens. Altijd en voor iedereen.
Wat is beter?
Dat is best raar, wat het gaat er in de praktijk vooral om hoe goed een bepaalde lens en dus de camera presteert. Hoe scherp is het beeld, kun je ook de fijne details nog onderscheiden, kloppen de kleuren, is er geen nare vervorming te zien, kun je ook bij weinig licht fotograferen, enzovoort. Dát bepaalt of een nieuwe telelens, of welke andere lens dan ook, een verbetering is.
De vraag of een bepaalde vergrotingsfactor zoals 3x of 10x ‘beter is’, is echt een heel ander verhaal en veel minder makkelijk te beantwoorden. Dat heeft namelijk weinig tot niets met de (beeld)kwaliteit te maken en juist alles met wat jij met jouw telefooncamera wilt gaan doen.
Wat fotografeer jij?
Voor vogelspotters en wildspotters is een sterke telelens inderdaad ideaal, simpelweg omdat je doorgaans niet dicht bij je onderwerp in de buurt kunt komen. Of om in de bergen een zeer afgelegen bergpek of berghut vast te leggen.
In een stedelijke, landelijke, of bosrijke omgeving en voor foto’s in en rond het huis heb je er helaas veel minder aan. Daar is een milde telelens van 3x of 5x doorgaans een stuk veelzijdiger, omdat je er veel meer kanten mee op kunt. Ook voor portretten is 3x of 5x trouwens een prima keuze.
Superverrekijker
Het grootste nadeel van een sterke vergroting zoals 10x is dat je nog maar heel weinig in beeld ziet. Je moet dus behoorlijk ver van je af kunnen kijken en het moet dan ook echt gaan om een detail dat zich ergens in de verte bevindt. Vergelijk zo’n telelens gerust met een enorm sterke verrekijker.
Wat jij (voornamelijk) fotografeert maakt dus nogal uit voor de vraag welke telelens het meest geschikt is voor jou.
Laat ik mijzelf als voorbeeld nemen. Voor mij is een 10x-telelens eerder een achteruitgang dan een vooruitgang. Ook van 5x ben ik nog steeds niet overtuigd. Nogmaals, dat is niet vanwege de fotokwaliteit, maar puur door wat je ermee kunt doen.
Ik fotografeer in uiteenlopende situaties en werk het liefst met een vergroting van 1x, 2x, of hooguit 3x. Soms zou 5x best welkom zijn, maar dat is eerder uitzondering dan regel. Vandaar dat 10x voor mij al helemaal overkill is.
Het is nooit genoeg
Natuurlijk zijn er altijd uitzonderingen. Ongeacht welke telelens jouw voorkeur heeft, soms kun je alsnog een nóg sterker exemplaar gebruiken. Maar ja, hoe vaak gebeurt dat en hoe erg is dat dan? Daarnaast, hoe sterk de telelens in je telefoon ook is, er zijn altijd sterkere telelenzen mogelijk, dus het houdt nooit op :-)
Beperkingen maken je juist creatief en dat leidt altijd tot betere en mooiere foto’s. Het hebben van de nieuwste, beste en duurste apparatuur is daaraan ondergeschikt, echt waar. Dat is iets wat ik in de vele jaren die ik al fotografeer heb ontdekt – en met mij vele anderen.
Nogmaals, de ideale sterkte van een telelens is vooral afhankelijk van wat jij het liefst en vaakst met jouw smartphone vastlegt. Voor de een betekent dat wat meer telebereik en voor een ander (zoals ik ;-) een wat minder sterke vergroting.
Meerdere telelenzen
Het scheelt natuurlijk enorm als een telefoon een vergroting heeft van 1x én 3x (of 5x) én 10x. Want met twee telelenzen aan boord heb je extra veel mogelijkheden. Bij een merk als Samsung is dat bij in ieder geval de topmodellen nu al een mogelijkheid. Maar neem nu de iPhone 15 Pro Max. Die heeft helaas alleen 0.5x, 1x en 5x.
Stel nu dat straks bij de iPhone 16 Pro Max die 5x-telelens wordt vervangen door een 10x-telelens. Dan heb je ineens alleen 0.5x, 1x en 10x! En er zit echt een gigantisch groot gat tussen 1x en 10x. Terwijl je juist allerlei tussenliggende vergrotingen naar mijn idee veel en veel vaker nodig hebt. Die zijn echt veel nuttiger voor de meeste mensen.
Een 10x-telelens als aanvulling op een 3x-telelens of 5x-telelens is natuurlijk wel prima, maar niet als enige telelens als het aan mij ligt.
Geen zoomlens!
Bij een traditionele camera is dat overigens geen probleem. Want dan koop je gewoon een zoomlens waarmee je traploos kunt inzoomen tussen bijvoorbeeld 1x en 10x. Probleem opgelost.
Maar helaas, bij een smartphone werkt dat anders. Daar zit namelijk geen zoomlens op. Kijk maar naar de achterkant. Een smartphone heeft meerdere ‘lossen lenzen’ en dus meerdere camera’s, waarbij elk exemplaar precies één vaste vergrotingsfactor heeft. Zoals een hoofdcamera met een vergroting van 1x en een telelens van bijvoorbeeld 10x (en dan nog een ultragroothoeklens van vaak 0.5x).
Hoe werkt het dan wel?
Wil je met die telefoon toch liever ‘inzoomen’ tot 3x? Dat kan helemaal niet! Er is immers alleen een vaste vergroting van 1x en van 10x aanwezig. Daarom wordt het beeld van de 1x-hoofdcamera gepakt en digitaal bijgesneden tot er nog maar één negende van het originele beeld over is.
(toelichting: het 1x-beeld wordt 3x uitvergroot, dit betekent dat zowel de lengte als de breedte 3x worden ingekort, waardoor het totale beeldoppervlak 9x kleiner wordt)
Via dit digitale zoomen gooi je dus gigantisch veel beeldmateriaal weg, waardoor de beeldkwaliteit enorm achteruit gaat. Kun je nagaan als je bij deze voorbeeldtelefoon kiest voor zoiets als 6x of 9x ‘zoom’… dat ziet er niet uit!
Iets anders waar ik mij dan ook zeer over verbaas, is dat zelfs gerenommeerde websites nog steeds spreken over ‘een telelens waarmee je tot aan 10x kunt inzoomen zonder kwaliteitsverlies’. Dat is helemaal niet waar en mag anno 2023 / 2024 toch wel bekend zijn bij websites die vaak al vele jaren schrijven over smartphones…
Tip! Wil je de mooiste foto’s maken met jouw smartphone? Volg dan mijn workshop smartphone fotografie. Het maakt niet uit welke telefoon je hebt.
