Heb jij een systeemcamera of een spiegelreflex met een paar lenzen? Dan ontkom je niet aan een fototas. Een belangrijke en meteen ook lastige keuze waar je dan direct tegenaan loopt, is of je beter voor een rugzak of voor een schoudertas kunt gaan. Wat is handiger in het gebruik en welke geeft je de meeste bewegingsvrijheid? Kortom, welke voordelen en nadelen zitten er zoal aan rugzakken en schoudertassen? Je leest het hier.
Schoudertassen en rugzakken zijn twee totaal verschillende soorten fototassen. Misschien wel de enige overeenkomst is dat ze allebei speciaal voor fotoapparatuur zijn bedoeld. Waaronder camera’s, objectieven en al die andere camera-accessoires. De buitenzijde is extra dik en stevig en de tas is waterdicht of toch minstens waterafstotend. O ja, en ze zijn allebei meestal behoorlijk prijzig. Des te meer reden om goed na te denken welk type fototas het beste bij jou past, voordat je tot aanschaf overgaat. De beste keuze hangt niet alleen af van de eigenschappen van een fototas, maar vooral ook van de manier waarop jij het liefst fotografeert.
Het hoe en waarom van een fotorugzak
Laten we met de rugzak beginnen. Dit type fototas kom je zowel op straat als op reis als in de natuur het vaakst tegen. Fotorugzakken zijn bijna altijd zwart van kleur en behoorlijk hoekig en fors (lomp?) van formaat. Je pikt de talloze (amateur)fotografen die je onderweg tegenkomt er daardoor gemakkelijk tussenuit. Ook als ze geen statief met zich meetorsen. Deze herkenbaarheid is meteen een nadeel van een fotorugzak voor wie op plekken komt waar je het risico loopt op diefstal of een beroving. Kwaadwillenden weten immers als geen ander dat er al snel een klein kapitaal aan apparatuur in deze opvallende rugzakken zit.
Ideaal aan een rugzak is dat het gewicht netjes over je beide schouders wordt verdeeld en dat jij je handen volledig vrij hebt. Je kunt zelfs extra veel met je meenemen zonder dat je er “last” van hebt. Ook als je een (lange) wandeling maakt of een groot deel van de dag onderweg bent is een rugzak prettig. Je kunt zelfs stukjes rennen, snel de trap op en af, of allerlei manoeuvres uithalen en vanuit lastige standpunten fotograferen, terwijl de rugzak netjes op z’n plek blijft zitten.
Heb je een andere lens of iets anders nodig? Dan moet je de rugzak wel even afdoen en ergens neerzetten. Ritst de volledige voorzijde of achterzijde open? Dan moet je de tas zelfs plat neerleggen. Je kunt dus niet al lopende snel even van lens wisselen of een afstandsbediening erbij pakken. Je hebt echt een plekje nodig waar je de rugzak even kunt neerzetten of neerleggen om in alle rust je gang te gaan. Dan is het natuurlijk niet prettig als de ondergrond vies of nat is. Denk aan sneeuw, modder, plassen, zand, aarde en ga zo maar door. Want je wilt de rugzak en vooral de kostbare inhoud schoon en drooghouden.
Een rugzak vertraagt je dus even zodra je iets uit de tas nodig hebt. Een rugzak is daarom vooral handig als je wat langer op één plek blijft rondhangen. Je ziet dit veel bij natuurfotografen en landschapsfotografen. Je zet of legt de geopende tas naast je neer, plaatst de camera op statief, wisselt zo nu en dan van lens en na afloop pak je de hele boel weer in, ritst de rugzak dicht en hijst hem op je rug. Ook wanneer je bij andere fotografiegenres tussendoor maar weinig van lens hoeft te wisselen of andere spullen nodig hebt, blijf je lang mobiel en verlies je weinig tijd.
Een rugzak met zijvakken of liefst een speciale bevestiging voor een statief is erg handig, omdat je dat grote zware ding dan niet in je rugzak hoeft te proppen. Zo blijft er meteen ook meer ruimte over voor jouw cameraspullen en voorkom je dat je er iets mee beschadigt.
Waarom een schoudertas
Hoewel je een fotoschoudertas er met een beetje moeite vaak ook wel tussenuit pikt, zijn ze toch een stukje minder opvallend dan het gros van de fotorugzakken. Het zijn vooral de exemplaren waar een vracht aan apparatuur inpast waar wel meteen je oog opvalt. Logisch, die zijn nu eenmaal erg fors. Veel modellen gaan gelukkig makkelijk door voor een gewone schoudertas of zogeheten messenger bag. Met een schoudertas trek je daarom over het algemeen een stuk minder aandacht.
Vanwege de schouderband belast je één schouder en wordt het gewicht helaas niet over je beide schouders verdeeld. Een schoudertas is daarom minder ideaal om lange wandelingen mee te maken of de hele dag mee rond te lopen. Rennen met een schoudertas is sowieso niet echt comfortabel en als je bukt moet je oppassen dat je hem niet per ongeluk ergens tegenaan slingert, of dat de tas plotseling van je schouder afglijdt. Comfortabeler is het als je de tas kruislings draagt, dus met de band schuin over de borst.
Een schoudertas kun je langszij dragen, maar ook meer naar achteren duwen (als je hem kruislings draagt), zodat je nog meer bewegingsvrijheid hebt, of eventueel een camera over je schouder kunt hangen. Zodra je iets uit je tas nodig hebt, kun je dat gewoon staand, zittend, of desnoods al lopende doen. Je kunt echt op elk moment bij al je spullen. Desnoods schuif je hem eventjes op je buik (ook weer bij kruislings dragen). Ook als je bijvoorbeeld in tram, bus, of trein plaats neemt (of waar dan ook), kun je de tas omhouden door hem simpelweg even op je buik te schuiven. Terwijl je een rugzak steeds moet afdoen.
Een schoudertas is daarmee ideaal wanneer je wendbaar wilt zijn. Denk aan fotoreportages zoals bruiloften, portretsessies, straatfotografie, bedrijfsfotografie, fotojournalistiek, maar (eventueel) ook op reis of in de natuur. Omdat je al jouw spullen op je lichaam draagt en je de tas nergens (of in ieder geval niet per se) hoeft neer te zetten, kun je lekker in beweging blijven. Al jouw apparatuur is continu onder handbereik. Je hoeft niet steeds terug te gaan naar je tas om iets te wisselen of te pakken. En je loopt aanzienlijk minder risico dan wanneer je jouw fototas ergens (onbeheerd) neerzet. Met wat oefening wissel je zelfs staand of lopend van lens. Ook weer ideaal bij natte, vieze, drukke en krappe locaties.
Een schoudertas smokkel je ook makkelijker ergens naar binnen dan een rugzak. In zoiets als een museum mag je een rugzak (net als een jas) nagenoeg nooit meenemen. Dat wordt dan dus een locker opzoeken en dan moet je goed nadenken welke lenzen je snel nog ergens in je zakken propt. Terwijl in ieder geval over een kleine schoudertas meestal niet moeilijk wordt gedaan.
In een schoudertas past hooguit een klein statief (maximaal een reisstatief). Wil je een groter statief meenemen, dan is het handig als er zoiets als riempjes aan de tas zitten waarmee je de driepoot bijvoorbeeld aan de onderzijde vastgespt. Een statief met een eigen hoes en schouderband is anders een betere oplossing. Al loop je dan wel ineens met een schoudertas én een statieftas om je nek.
Combinatie
Welk type fototas het beste bij jou past is daarmee nogal persoonlijk en hangt in grote mate af van jouw fotografiestijl. Een fotorugzak is vooral ideaal vanwege het draaggemak en zolang er plekken zijn waar je hem even kunt afdoen om bijvoorbeeld van lens te wisselen. Terwijl als je snel en dynamisch op situaties wilt inspringen een schoudertas praktischer is. Je kunt hiermee immers op elk moment bij je spullen.
Vandaar ook dat de kans groot is dat je zowel een schoudertas als een rugzak wilt hebben. Zodat je afhankelijk van wat je op een bepaalde dag gaat doen de handigste tas kunt pakken. Maar omdat fototassen nogal prijzig zijn, is dat wel een nogal dure oplossing. Daarnaast zijn deze tassen specifiek bedoeld voor fotoapparatuur. Je kunt er dus verder weinig mee. Wat meteen ook jammer is als je behalve fotoapparatuur enkele andere (“gewone”) spulletjes wilt meenemen. Denk aan extra kleding, een regenjasje, paraplu, wat eten en drinken, of wat je ook nodig denkt te hebben.
Soms is daar een apart compartiment voor aanwezig, maar dan heeft dat wel een vaste grootte die soms voldoet maar helaas vaker te krap of te ruim bemeten zal zijn. Het fotocompartiment zelf is uiteraard via tussenschotten helemaal naar smaak in te delen, zodat camera’s, lenzen en accessoires stevig en veilig opgeborgen zijn. Al met al heb je dus altijd met een aantal beperkingen te maken bij hoe je de totale inhoud van je tas verdeelt en indeelt.
Waar de keuze tussen een schoudertas en een rugzak al een behoorlijk lastige is, moet je ook nog goed over de grootte nadenken. Hoeveel apparatuur heb je momenteel, wat wil je allemaal in de tas meenemen, welke spullen komen er de komende tijd bij en doe je misschien nog iets weg? Het is allemaal direct van invloed op de grootte van je fototas. Je wilt natuurlijk niet dat je over een maand of een kwartaal of een half jaar alweer een nieuwe fototas nodig hebt, want daar zijn ze veel te duur voor. Je koopt ze daarom bijna altijd op de groei. Daardoor loop je regelmatig met een veel te grote en deels lege fototas rond. Ook omdat je vast niet altijd en elke keer alle fotospullen meeneemt.
De ideale fototas kiezen is en blijft dus een flinke uitdaging. Niet voor niets staat Marktplaats vol met tweedehands fototassen. En dankzij dit immense aanbod raak je ze amper kwijt en leveren ze helaas nog maar weinig op.
Hybride oplossing
Je kunt ook buiten de gebaande paden gaan door voor een hybride oplossing te kiezen. Deze methode is vooral handig als je niet altijd een tas van hetzelfde type of met dezelfde inhoud nodig hebt. Dus de ene keer een rugzak en een andere keer een schoudertas. Soms een grote fototas en dan weer een kleiner exemplaar. Daarnaast is dit de perfecte oplossing voor wie liever niet al te veel geld aan fototassen kwijt is, niet met een opvallende fototas wil rondlopen en er daarnaast soms ook wat gewone spullen in kwijt wil.
Bijzonder is dat je bij deze hybride oplossing zelfs helemaal geen officiële fototas(sen) nodig hebt, maar simpelweg gebruik maakt van gewone schoudertassen of rugzakken die je overal en nergens kunt kopen. Groot voordeel is dus dat je echt elke willekeurige tas kunt gebruiken. Van groot tot klein, van duur tot goedkoop en zo saai of modieus als jij wil. Je bespaart hier bergen geld mee en de keuze is nagenoeg oneindig. Ook zijn ze totaal niet herkenbaar als cameratas. Logisch, want het zijn ook helemaal geen cameratassen. Discreter kan het niet :-)
Maar hoe zit het dan met jouw kostbare fotospullen? De truc is dat je aanvullend een zogeheten camera insert koopt. Dat is een soort fotocompartiment dat je in een gewone tas stopt. Het is niet meer dan een afsluitbare, nogal hoekige “fototas” met een handvat erop. Zodoende is al jouw fotoapparatuur alsnog optimaal beschermd, terwijl je tegelijkertijd allerlei andere spulletjes ergens los in je schoudertas of rugzak kunt meenemen.
Al jouw kostbare fotospullen zitten dus veilig in de camera insert. En die trek je eenvoudigweg uit de schoudertas of rugzak en steek je vervolgens net zo makkelijk weer in een heel andere tas. Je wisselt dus is een oogwenk van tas (grote tas en kleine tas, schoudertas en rugzak, enzovoort). Of je zet de insert lekker naast je neer en gebruikt hem zonder omhullende tas. Bijvoorbeeld thuis, in de fotostudio, of bij iemand op locatie.
Camera inserts kosten maar een paar tientjes en zijn in meerdere maten te koop. Waar je een peperdure (dedicated) fototas altijd op de groei koopt, is een camera insert zo goedkoop, dat je er meestal gewoon een paar van in huis haalt. Ook omdat je zoals eerder gezegd niet altijd dezelfde of alle apparatuur met je meeneemt, is het gewoon handig een paar maten op de plank te hebben staan.
Dus per situatie kies je dan gewoon de voor dat moment ideale tas én camera insert. Zodat je de ene keer lekker licht reist en een andere keer zwaarder bepakt op stap gaat. Met een minimum aan inspanning bouw je de complete uitrusting om. Zelf werk ik al meer dan tien jaar tot grote tevredenheid met een drietal camera inserts (samen nog geen honderd euro, één echte fototas is al duurder!). Sinds die tijd heb ik geen enkele officiële cameratas meer gekocht. Mij bevalt het nog steeds prima, al is dat natuurlijk een heel persoonlijke keuze. Alles over camera inserts lees je trouwens hier:
De ideale cameratas, een fototas waarin alles past en die je altijd makkelijk meeneemt.
De ideale cameratas bestaat echt, maar kan het nog perfecter?
